کاربرد اکسیژن فعال در محیط های بیمارستانی و پزشکی

شنبه, ۰۶ مهر ۱۳۹۲ ساعت ۱۲:۵۵ arda2

اکسیژن فعال یک ضدعفونی کننده بسیار انعطاف پذیر است و بسته به موارد استعمال،  کاربردهای بسیاری در ضدعفونی هوا، آب، محیط(دیوارها،کف زمین، سطوح)، لباسهای کار، اجسام و لوازم مختلف و مواد را داراست و برخلاف ضدعفونی کننده های محلول مانند کلر، فرمالین و مواد شیمیایی دیگر اکسیداسیون با اکسیژن فعال هیچگونه مواد سمی یا مضری بر جای نمی گذارد. مولکول اکسیژن فعال نیست و پس از مدت کوتاهی شکسته و تبدیل به مولکول پایدار اکسیژن می گردد. اکسیژن فعال سریعاً آلاینده های محیط را اکسید می نماید و نتیجه این اکسیداسیون تنها اکسید مواد و اکسیژن می باشد.

در جدول زیر مقایسه پتانسیل اکسیداکسیون و اکسیژن فعال با دیگر اکسید کننده ها نشان داده شده است.

• کاربرد اکسیژن فعال در ضد عفونی آب بیمارستانی :

برخلاف کلر یا مواد شیمیایی دیگر، اکسیداسیون با اکسیژن فعال، هیچگونه مواد سمی یا مضر در آب به جا نمی گذارد و نیاز به پالایش مجدد آب ندارد و مولکول اکسیژن فعال پایدار نیست و پس از مدت کوتاهی شکسته و تبدیل به مولکول پایدار اکسیژن می گردد. اثر اکسیژن فعال روی میکروارگانیسم ها بسیار موثرتر از کلر می باشد دلایل استفاده از اکسیژن فعال در تصفیه آب به شرح زیر است.

۱-     ضدعفونی و ازبین بردن باکتریها، انگلها، قارچها و …

۲-     بهبود خط – انعقادسازی – معلق سازی – زلال سازی و فیلتراسیون

۳-     حذف ترکیبات شیمیایی پایدار مانند کود و سموم شیمیایی، علف کشها، حشره کشها، شوینده ها، رنگها و …

۴-     زدون آهن ، منگنز و دیگر فلزات سنگین

۵-     کاهش تشکیل تری هالومتانها و پیشسازهای آنها

۶-     تبدیل BOD به COD و جذب BOD

۷-     بهبود و مزه آ ب

۸-     کنترل رشد جلبکها

۹-     افزایش طول عمر فیلترهای کربن اکتیو

• کاربرد اکسیژن فعال در تصفیه فاضلاب بیمارستانی:

استفاده از تصفیه خانه های متداول با استفاده از فرآیند لجن فعال در بیمارستانها و درمانگاه به دلیل کمیود فضا مقدور نمی باشد و مشکلات زیادی از جمله بوهای نامطبوع در محیط و تکثیر و رشد جانواران موذی ا زقبیل موش و حشرات در کنار سیستم لجن فعال باعث نشر و گسترش آلودگی در محیط های بهداشتی می گردد. اکسیداکسیون با اکسیژن فعال یکی ایز راههای متداول جهت کنترل بو است. اکسیژن فعال مولکولهای آلی بوزا با زنجیره های بلند را اکسید کرده و آنها با ترکیبات کوچکتر که بو ندارد، تبدیل می کند.

اکسیژن فعال سبب افزایش غلظت اکسیژن در پساب خروجی تا حد اشباع می گردد، زیرا اکسیژن فعال به سرعت به اکسیژن تجزیه می شود. این امر موجب حذف نیاز به هوادهی مجدد پساب برای رعایت استانداردهای کیفیت آب از لحاظ اکسیژن محلول می شود. لجن فعال محیط رشد مناسب برای میکروارگانیسم های بیماریزا نیز می باشد و این امر مراکز درمانیرا با خطرات جدی روبرو می نماید، در نتیجه نیاز مبرم به سیستمی است که علاوه بر پالایش فاضلاب، جلوگیری از شیوع آلودگی در محیط بهداشتی  را نیز انجام دهد. مطالعات اپیدمیولوژی طی دهه‌های اخیر نشان داده است که شیوع بیماریهای ویروسی مانند هپاتیت به خاطر ناتوانی کلر در نابودی ویروسهای آب و فاضلاب نیز بوده ای لازم به ذکر است که کلرینه کردن بسیاری از میگروارگانیسمها را از بین می برد.

ولی باید توجه داشت که اووسیست با کیست تک یاختگان و تخم انگلهای کرمی به طور قابل ملاحظه ای در برابر کلرینه کردن مقاوم تر از باکتر یها می باشد و کلر روی ارگانیسم های مقاوم از کالیفرم نظیر برخی از ویروسها، تخم انگل ها و کیست های ژیاردها لامبلیا اثری ندارد.

بدلیل عواقب بهداشتی و سمیت کلرینسیون و سخت تر شدن معیارهای تخلیه فاضلابهای خروجی عوامل گندزدای دیگر نظیر اکسیژی فعال، اشعه فرابنفش، آب اکسیژنه و … پیشنهاد شده اند که از میان این مواد اکسیژن فعال بعنوان موثرترین و بهترین آنها شناخته شده است . همچنین کلر و دیگر مواد شیمیایی استفاده شده در آب ، اثرات منفی بر روی محیط زیست دارند. محققان EPA تائید کردند که اکسیژن فعال نسبت به کلر و سایر مواد ضد عفونی کننده ایمن تر است. اکسیژن فعال می تواند تقریبا تمامی فاضلابها را تصفیه و همزمان ضدغفونی را نیز انجام دهد. در این سیستم می توان در فضای محدودی عمل پالایش و ضدعفونی را روی طیف و سیعی از آلاینده ها فاضلاب انجام داد. در حالیکه هیچگونه مشکل بو، آلودگی ثانویه و بوجود آمدن حشرات در این سیستم وجود ندارد.

• کاربرد اکسیژن فعال در تصفیه و ضدعفونی زبالهای شیمیایی و عفونی بیمارستانها:

پسمانده های بیمارستانی شامل کلیه مواد زائدی است که در مراکز و مؤسساتی از قبیل بیمارستانها، مراکز بهداشتی درمانی ، آزمایشهای تشخیص طبی و تحقیقاتی و سایر مراکز مشابه تولید می شود.

آلودگیهای زیست محیطی و گسترش بیماریهای مانند هپاتیت و ایدز ناشی ازعدم توجه به مدیریت مواد زائد جامد بویژه در کشورهای در حال توسعه نشان می دهد انتقال بیماری از طریق مواد زائد بیمارستانی از قبیل تماس کودکان بامواد دور ریخته شده ، استفاده معتادان از سرنگ های مصرف شده آلوده به ویروس ایدز و هپاییت B و تماس کارگران جمع آوری زباله های عفونی ، صورت گرفته است.

اکسیژن فعال سریعاً مواد شیمیایی سریعاً مواد شیمیایی موجود در محیط را اکسید می نماید و نتیجه این اکسیداسیون تنها اکسید اجزا و اکسیژن می باشد که کاملاً زیست محیطی است. اکسیژن فعال بدلیل پتانسیل اکسیداسیون بالا در محیط پایدار نیست و پس از مدتی کوتاهی تبدیل به مولکول پایدار اکسیژن می گردد.

این امر باعث می گردد که تولید اکسیژن فعال همواره در محل انجام گیرد و نسبت به مواد شیمیایی اکسید کننده نیاز به خرید، حمل و انبار کردن ندارد . مصرف انرژی دستگاه برای تولید اکسیژن فعال مورد نیاز برای ضد عفونی و تصفیه زباله بیمارستانی ۱۰%  سیستمهای متداول ضدعفونی با بخار برآورد گردیده است این سیستم قابلیت تصفیه و ضدعفونی شیرآبه را نیز دارا می باشد درحالیکه سیستمهای ضدعفونی با بخار با وجودی که شیرآبه زیادی تولید می کنند، تنها عمل ضدعفونی شیرآبه را انجام می دهند و در تصفیه آن ناتوانند به طورکلی مزایا این سیستم نسبت به سایر روش عبارت است

۱-     برگرفته از طبیعت و کاملاً زیست محیطی

۲-     ضدعفونی کننده و تصفیه و تجزیه کننده زباله های عفونی و شیمیایی

۳-     اثر بخشی به کلیه میگروارگانیسم ها (اسپورها،باکتریها،ویروسها،انگلها،و ….)

۴-     بی نیاز از خرید و نگهداری مواد

۵-     ضدعفونی تصفیه و تجزیه کننده شیرآبه زباله

۶-     ضدعفونی و تصفیه تجزیه کننده گازهای بوجود آمده

۷-     کمترین مصرف انرژی نسبت به روشهای حرارتی مستقیم و غیرمستقیم

۸-     همگام به پیمان کیوتو

۹-     عدم نیاز به اپراتور متخصص

۱۰-   تولید داخل کشور با استفاده از فن آوری روز دنیا

اکسیژن فعال بر خلاف سایر ضدعفونی کننده های دیگر قادر به از بین بردن بیو فیلم ها نیز می باشد بدین ترتیب که توانایی از بین بردن باکتریها و ویروسهایی که توسط یک غشاء پلیمری محافظت شده و بیو فیلم نامیده می شوند را دارد. اکسیژن فعال آزاد شده غشاء محافظت کننده را تخریب کرده و قادر به نفوذ به داخل آن و از بین بردن میکروارگانیسم ها می نماید . طیف اثر وسیع ،سرعت اثرفقدان اثرات زیانبار برای انسان و محیط زیست موجب برتری و تمایز اکسیژن فعال شده است.

• اکسیژن فعال در ضدعفونی هوا و محیط بیمارستانها:

امروزه آلودگی هوا یکی از عوامل شیوع بیماری همانند آب است ، زیرا انسان برای زندگی نیاز به آب و هوای سالم دارد. یک عامل آلودگی محیط ویروسها و باکتریها منتشر شونده در محیط بوسیله عطسه و سرفه می باشد . ضدعفونی با اکسیژن فعال به صورت پیوسته در حین کار و بدون تخلیه مکان انجام می گیرد و در نتیجه به طور مرتب میزان آلودگی در محیط کاهش می یابد . اکسیژن فعال به نحو مطلوب و بسیار موثری انواع آلودگی های میکروبی را کاهش می دهد. طیف اثر اکسیژن فعال روی میکروارگانیسم ها بسیار موثرتر از کلر می باشد. امروزه در ایران به صورت متداول برای کنترل آلودگی هوا از فیلترهای هپا استفاده می شود. این نوع فیلترها عمدتاً برای جدا سازی ذرات ۳۰% میکرون به بالا طراحی می شود و راندمان های اعلام شده برای این نوع فیلترها بر مبنای میزان جذب ذرات بالاتر از ۳۰% می باشد. اما راندمان اکسیژن فعال بر روی کاهش بار میکروبی می باشد در نتیجه سیستم هپا روی کاهش ذرات طبقه بندی شده و هیچ گونه کاهش میکروبی برای آن اعلام نگردیده است .اکسیژن فعال ضدعفونی کننده و پاک کننده هواست و با ایجاد رایحه ای طبیعی در محیط ، فضای مطبوع و عاری از بو آلودگی های شیمیایی و میکروبی به وجود می‍آورد.

• کاربرد اکسیژن فعال در بوذایی محیط بیمارستانها:

بو یکی از شاخص های مشهود آلودگی هوا است که ممکن است از منابع مختلفی به وجود آید. در خلال چند سال گذشته ، کنترل بود یکی از مشکلات اصلی در طراحی و بهره برداری تأسیسات جمع آوری، تصفتیه و دفع فاضلاب با سیستم لجن فعال بوده است .در اکثر سیستم های که تاکنون برای بوذایی استفاده می شده است اقدام به استفاده از بوهای پوششی برای پنهان نمودن بوی نامطلوب انجام گرفته است که این عمل نه تنها بوی نامطلوب را از بین نمی برد بلکه حجم آلاینده های بوزا در محیط را افزایش می دهد .

همچنین سیستم‌های جذب کننده بو نیز از راندمان های پائین برخوردار بوده و بهره برداری از آنها نیز در شرایطی که از ابتدا طراحی نشده باشند، بسیار مشکل خواهد بود.

در حال حاضر، به اثبات رسیده است که بوی هر مولکول احتمالاًُ به کل آن مولکول مربوط می شود لذا با تخریب ساختار مولکول می توان بوی آن را به صورت موثر از بین برد. گزینه اکسیداسیون با یک ماده اکسید کننده مطرح می باشد که خود آلاینده محیط زیست نباشد اکسیژن فعال قوی ترین و موثرین از بین برنده و رفع کننده بوهای نامطبوع مانند گازهای شیمیایی (آروماتیک ها و …) و بوهای ناشی از حیوانات، کپک و قارچ ، دود دخانیات و ….. است.

اکسیژن فعال علاوه بر قابلیت بوزدایی یک ضدعفونی کننده بسیار قوی نیز می باشد و به نحو مطلوب و بسیار موثری انواع آلودگی های میکروبی را از بین می برد . ویژگی های نظیر قابلیت تجزیه ترکیبات سمی شیمیایی و نیز کشتن انواع میکروارگانیسمها ، اعم از باکتریها و ویروسها، اکسیژن فعال را به مهمترین عامل پاک کننده محیط تبدیل کرده است.

• کاربرد اکسیژن فعال در استریل کردن وسایل بیمارستان:

استریلیزاسیون و ضدعفونی تجهیزات و وسایل بیمارستان همواره یکی از دغدغه های پزشکان در سطح جهانی می باشد اکسیژن فعال در طبیعت قرن هاست که برای ضدعفونی و کنترل جمعیت میکروارگانیسم ها استفاه می شود دستگاه های جدید Eco- Sterile  صنایع پزشکی شرکت آردا با الهام از این عنصر طبیعت طراحی شده است و با استفاده از تکنولوژی نو برای ضدعفونی وسایل پزشکی بدون استفاده از مواد افزودنی و حرارت و مصرف انرژی کم، مورد استقبال تولید کنندگان صنایع پزشکی قرار گرفته اند. این دستگاه ها، راندمان کاهش میکروبی بسیار بالا درحد استریل و حتی قابلیت از بین بردن آلودگی های مختلف شیمیایی دیگر را داراست.

اکسیژن فعال یک ضد باکتری قوی است که  استریل کردن با آن بدون نیاز به حرارت و قابل کنترل است به طور کلی این گاز توانایی از بین بردن رنج وسیعی از ویروسها و میکروبها را داراست و بدون برجای گذاشتن باقی مانده، تبدیل به اکسیژن معمولی می گردند و به همین دلیل درفهرست EPA به عنوان DBPR  قرار گرفته است و طبق  این قوانین دارای اثرات جانبی نمی باشد.