ازن زنی در ضدعفونی آب شرب:

1. تأثیر ازن بر روی دیواره باکتری ها ، %۵۱ بیشتر از کلر و از نظر زمانی نیز ۳۱۰۰ برابر سریع تر از کلر عمل می کند.
2. ازن قابلیت کشتن و از بین بردن میکروارگانیسم های مختلف شامل انواع باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها، مخمرها و جلبک ها را داراست. ازن در برابر کیت های پرتوزدایی چون ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم نیز مؤثر بوده که کلر فاقد این خاصیت است.
3. نیمه عمر ازن در آب، کوتاه و بسته به دما و شرایط  pH  بین ۱۷-۳۰ دقیقه می باشد ولی اثر اکسیداتیو آن تا ۲۴ ساعت پابرجاست.
4. ازن خاصیت بوزدایی داشته و خیلی سریع با اکثر بوها واکنش داده و آنها را اکسید می کند ولی کلر خود باعث ایجاد بو  و  طعم در آب می شود.
5. ازن رنگ و کدورت آب را می گیرد.
6. ازن فلزات انتقالی را اکسید و آنها را به اکسیدهای کمی محلول تبدیل می کند که به آسانی با فیلتراسیون جدا می شوند. مثلاً آهن به شکل فروس در آب غیر محلول است، ازن آن را به فریک هیدروکسید تبدیل می کند که بسیار نامحلول بوده و به وسیله فیلتراسیون قابل جدا کردن است. سایر فلزات حساس به ازن عبارتند از: آرسنیک، کادمیم، کرم، کبالت، مس، سرب، منگنز، نیکل، روی و سایر یون های فلزات سنگین و ترکیبات آنها.
   ازن خیلی سریع عواملی چون منگنز، آهن، سولفید هیدروژن، آمونیاک، سیانید، نیتریت، تانن ها ، هیدروکربن های آروماتیک، بنزن، تولوئن، گزیلن، آلاینده های ارگانیک، بقایای سوخت های دیزلی در آب، هیدروکربن های آلیفاتیک، سولفیدها، سولفیت ها، ترکیبات نیتروژنه، استون، دی اکسین ها، بوهای متصاعد شده از سیستم های تصفیه فاضلاب، فنل، بقایای مواد شوینده و آلاینده های هوا را اکسید و به ترکیبات کم ضرر و یا بی ضرر تبدیل می کند.
   ازن بر خلاف ضدعفونی کننده های معمولی مثل کلر و فرمالین هیچ گونه مواد سمی یا مضری بر جای نمی گذارد؛ چرا که این مولکول پایدار نیست و پس از مدت کوتاهی شکسته شده و تبدیل به مولکول پایدار اکسیژن می شود. به دلیل پایدار نبودن این گاز برای استفاده از آن، باید آن را در محل تولید کرد. ازن به عنوان یک اکسنده بسیار قوی، قابلیت های بسیاری در مصارف صنعتی و خانگی دارد. این در حالی است که اثرات زیست محیطی زیان باری در پی نخواهد داشت.

معایب برخی مواد ضدعفونی کننده شیمیایی:

ترکیبات چهارتایی آمونیوم: بر روی باکتری های + G مؤثر ولی بر روی میکروب های – G تاثیر نسبی داشته و فقط بر روی برخی از قارچ ها و ویروس ها تأثیر دارند.
فرمالدئید: بوی تند و زننده، اثر سوزانندگی زیاد  بر روی چشم و مخاط، زبر و خشن کردن پوست و حساسیت ایجاد شده در برخی افراد، باعث گردیده تا مصرف آن به تدریج غیر قابل قبول شود. لذا استفاده از آن باید با احتیاط کامل و همراه ماسک مناسب صورت گیرد و پس از گاز دادن محل، تخلیه گاز باقی مانده باید به نحوی صورت گیرد که وارد هوای تنفسی افراد نشود. استشمام این ماده منجر به ورم ملتحمه و ناراحتی های تنفسی می گردد که این نارسایی ها در جوجه مرغ ها و جوجه بوقلمون هایی که در محیطی با میزان بالای فرمالین قرار گرفته اند، دیده می شود.
پرمنگنات پتاسیم: این ماده می تواند با آلوده کردن آب آشامیدنی، مسمومیت زا شده و موجب مرگ بدون هر نوع نشانه قبلی شود. ضایعات پاتولوژیکی این پدیده عبارتند از : ورم ملتحمه و نکروز دیواره چینه دان.
کلریناسیون: هر چند کلر رایج ترین سیستم ضدعفونی در ایران است و به نظر می رسد کلریدکردن، بسیاری از میکروارگانیسم ها را از بین می برد، اما کیست تک یاختگان و تخم انگل های کرمی به طور قابل ملاحظه ای در برابر کلریدکردن، مقاوم تر از باکتری ها هستند و کلر روی ارگانیسم های مقاوم تر مانند کلیفرم، ویروس ها، تخم انگل ها و کیست های ژیاردیالامبلیا اثری ندارد. کلر همچنین در دوزهای مصرفی بالاتر، سوزش چشم و خشکی پوست ایجاد می کند؛ به علاوه وجود برخی ترکیبات سمی جانبی دیگر از جمله تری هالومتان ها و کلرآمین ها باعث مسمومیت شده و در برخی مواقع با ایجاد شوک ناگهانی و خونریزی سریع کبد، مرگ را سبب می شوند.

برخی از مزایای ازن در مقایسه با سایر گندزداها:

1. افزایش راندمان گندزدایی
2. کوتاه تر بودن زمان ضد عفونی نسبت به سایر گندزداها
3. مازاد ازن تزریق شده در آب به دلیل نیمه عمر کوتاه آن به صورت اکسیژن از سطح آزاد می‌گردد و محیط اطراف را بسیار دلپذیر و مطبوع می‌کند.
4. ترکیبات جانبی کلر مانند کلرآمین و تری هالومتان ها، ضررهای بسیاری برای سلامتی جانداران و محیط زیست ایجاد می کند. در حالی که ازن تمام ترکیبات اضافی موجود در آب را، بدون ایجاد باقی مانده نامطلوب برطرف می کند.

تصفیه فاضلاب با استفاده از ازن

بررسی‌های نشان می‌دهد که در حال حاضر سهم بخش صنعت از کل آب مصرف‌شده سالیانه در کشور حدود ۱/۲ درصد می‌باشد که نشان می‌دهد سهم صنعت چندان قابل‌توجه نیست و با مقادیر متوسط کشورهای توسعه‌یافته که تا حدود ۲۰ درصد نیز می‌رسد تفاوت فاحشی دارد. بر اساس گزارش‌های طرح جامع آب کشور، کل آب مورد نیاز صنایع و معادن در سال ۱۳۸۰ معادل ۱۰۷۹ میلیون مترمکعب بوده که به تناسب نوع صنعت در مجموع ۵۰۰ میلیون مترمکعب آن در فرایند تولید به مصرف رسیده و حدود ۵۷۹ میلیون مترمکعب آن به فاضلاب تبدیل شده است. پیش‌بینی‌ها حاکی است که در سال ۱۴۰۰ آب مورد نیاز صنعت ۲۱۱۰ میلیون مترمکعب و میزان پساب تولیدی معادل ۱۰۸۸ میلیون مترمکعب خواهد بود که نشان می‌دهد بالغ بر ۵۲  از آب مصرفی به فاضلاب تبدیل خواهد شد.

این ارقام و مقایسه‌ی آن با کل مصرف سالیانه آب در بخش‌های مختلف، نشان می‌دهد که سهم صنعت چندان قابل‌توجه نیست اما از طرف دیگر عدم تصفیه‌ی این فاضلاب‌ها و وارد نمودن آن‌ها به منابع آب و خاک، باعث آلودگی بخش عظیمی از منابع آب خواهد شد و لذا لزوم حفاظت کیفی از منابع آب در دسترس و نیز لزوم توجه ویژه به اصل پنجاهم قانون اساسی ما را وادار خواهد کرد که توجه کافی به مقوله تصفیه‌ی فاضلاب‌های صنعتی که در حال حاضر به آن توجه کافی نمی شود را در سرلوحه فعالیتهای زیست محیطی کشور قلمداد نمائیم. بررسی های انجام شده نشان می‌دهد که تنها ۳۶ درصد از فاضلاب‌های تولیدی در شهرکها و نواحی صنعتی تصفیه می‌شوند .

بر اساس گزارش‌های طرح جامع آب کشور، کل آب مورد نیاز صنایع و معادن در سال ۱۳۸۰ معادل ۱۰۷۹ میلیون مترمکعب بوده که به تناسب نوع صنعت در مجموع ۵۰۰ میلیون مترمکعب آن در فرایند تولید به مصرف رسیده و حدود ۵۷۹ میلیون مترمکعب آن به پساب تبدیل شده است. پیش‌بینی‌ها حاکی است که در سال ۱۴۰۰ آب مورد نیاز صنعت ۲۱۱۰ میلیون مترمکعب و میزان پساب تولیدی معادل ۱۰۸۸ میلیون مترمکعب خواهد بود که نشان می‌دهد بالغ بر ۵۲ درصد از آب مصرفی به فاضلاب تبدیل خواهد شد.

فاضلاب‌های صنعتی تولیدی توسط واحدهای مختلف دارای دامنه تغییرات کیفی وسیعی هستند. برای مثال، مشخصه فاضلاب صنایع غذایی مواد آلی و عناصر مغذی بالا، صنایع فلزی ترکیبات فلزی، به‌ویژه فلزات سنگین زیاد و مشخصه فاضلاب صنایع دارویی، دارا بودن ترکیبات شیمیایی و آلی قابل‌توجه می‌باشد. با توجه به تنوع و دامنه وسیع تغییرات کیفی پساب‌های صنعتی، از مهم‌ترین شاخص‌های کیفی محدودیت زا در مصارف مجدد، می‌توان به حضور ترکیبات شیمیایی و سمی، فلزات سنگین، مواد آلی، pH نامناسب و دما و رنگ اشاره نمود. در استفاده از این منابع توجه به غلظت فلزات سنگین و هم چنین ترکیبات شیمیایی از اهمیت بیش‌تری برخوردار می‌باشد. به‌طور کلی استفاده از این منابع نیاز به ملاحظات کیفی و زیست‌محیطی شدیدتری در مقایسه با زه آب‌های کشاورزی و هم چنین پساب‌های خانگی دارد (نشریه‌ی شماره‌ی ۵۳۵، ۸۹).

کاربرد فاضلاب‌های تصفیه‌شده در کشورهای مختلف جهان از دیرباز رواج داشته است. در کشورهای پیشرفته فاضلاب‌های تصفیه‌شده با رعایت ضوابط زیست‌محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرند. محور این قوانین بر حفظ سلامتی انسان، حفاظت از محیط‌زیست و جلوگیری از آلودگی خاک و آب استوار بوده و در دوره‌های زمانی مشخصی مورد بازنگری قرار می‌گیرد. درحالی‌که که در کشورهای در حال توسعه، علاوه بر فاضلاب‌های تصفیه‌شده از فاضلاب‌های خام نیز برای تولید محصولات کشاورزی استفاده می‌شود.

با توجه به میزان استقبال و هم چنین نیاز به استفاده از پساب‌ها و آب‌های برگشتی در کشاورزی، در حال حاضر بیش‌تر تصفیه‌خانه‌‌های فاضلاب در سطح کشور با هدف استفاده مجدد از پساب حاصل در کشاورزی، طراحی و اجرا می‌گردند. در این راستا متولیان امر، پالایش و استفاده مجدد از پسا‌ب‌های شهری و صنعتی و هم چنین آب‌های برگشتی را به‌عنوان منابعی جدید برای جبران بخشی از این کم بودها مورد توجه قرار داده‌اند. جمع‌بندی تجربیات جهانی استفاده از پساب‌ها و آب‌های برگشتی نشان می‌دهد که با توجه به کمبود آب، استفاده از این منابع به‌عنوان یک منبع ارزشمند آب مطرح بوده و با گذشت زمان اهمیت آن بیش‌تر نیز خواهد شد. جهت استفاده صحیح و پایدار از این منابع، تدوین استانداردها و ضوابط مناسب و الزام در رعایت استانداردها و ضوابط

مربوط ضروری بوده و توجه به این دو اصل می‌تواند متضمن اثرات سودمندی همچون حفاظت کمی و کیفی منابع آب و کاهش آلودگی محیط‌زیست گردد (نشریه‌ی شماره‌ی ۵۳۵، ۸۹).

کارشناسان شرکت شرکت آردا، با استفاده از تجربه و دانش روز اروپا بهترین روش­های تصفیه فاضلاب مخصوص هر منطقه را پیشنهاد خواهند کرد.

ازن چیست؟

• ازن یک ضد عفونی کننده بسیار انعطاف پذیر است و بسته به موارد استعمال، کاربردهای بسیاری درتصفیه آب و تصفیه هوا و محیط (دیوارها، کف زمین و سطوح)، لباس کار اجسام و لوازم مختلف، و مواد را دارا است .
• بر خلاف ضدعفونی کننده های معمول مانند کلر، فرمالین و مواد شیمیایی دیگر، اکسیداسیون با ازن، هیچگونه مواد سمی یا مضری بر جای نمی گذارد.
• گازی است سنگین تر از هوا که در غلظت های پایین بی رنگ، ولی در غلظت های بالا  آبی روشن است. در غلظت های بسیار کم (حدود چند قسمت در میلیون یا ppm) بوی مشخص دارد.
• گازی است تقریبا بی رنگ، با بویی شبیه بوی هوای تازه که پس از رعد و برق استشمام می شود و یا بویی که در هنگام تخلیه الکتریکی در هوای آزاد به مشام می رسد. در دمای معمولی به صورت گاز است، نقطه جوش آن ۱۱۲- و نقطه ذوب آن ۲۵۱- درجه سانتی گراد و چگالی آن ۱/۵ برابر اکسیژن در شرایط استاندارد می باشد.
• هوایی که تنفس می کنیم در کنار دریا حاوی ۲۱% اکسیژن دو اتمی (O2) است که در آن دو اتم اکسیژن با یکدیگر پیوند دارند. ازن یک ترکیب سه اتمی اکسیژن است که در آن سه اتم اکسیژن در یک پیوند ناپایدار قرار می گیرند. ازن یک اکسید کننده قوی می باشد.
• ازن گاز کم رنگی است که هر مولکول آن از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است. بیشترین مقدار ازن در اتمسفر زمین در لایه های بین ۵۰ – ۱۵ کیلومتری بالای سطح زمین در منطقه ای به نام استراتوسفر وجود دارد. ازن در استراتوسفر به صورت لایه ازن وجود دارد و زمین را از تابش بیش از حد اشعه خطرناک ماورا بنفش حمایت می کند.
•  ازن بعنوان یک اکسیدکننده قوی می تواند تعدادی از اهداف تصفیه را برآورد کند. اهداف مطلوب و موردنظر، نقطه کاربرد، مقدار ازن و زمان تماس در هر نقطه را تحت تأثیر قرار خواهد داد. هنگامیکه محل ازن زنی انتخاب شد، در نظر گرفتن امکان برهم کنش ازن با سایر مواد شیمیایی دارای اهمیت زیادی می باشد زیرا ممکن است که ازن با یونهای هیپوکلریت، دی اکسیدکلر و کلرآمین ها واکنش دهد. این برهم کنش ها میتوانند با واکنشهای شیمیایی تداخل کرده، و کنترل فرآیند را دچار مشکل نمایند. بنابراین از بین بردن و پراکندن ازن باقیمانده قبل از اضافه کردن سایر مواد شیمیایی ضروری است

کاربرد ازن در پیش تصفیه:

ازن در مراحل اولیه برای منظورهای مختلف بکار برده شده است (ضدعفونی، حذف طعم و بو، کاهش رنگ، حذف آهن و منگنز، جلوگیری از رشد گیاهان، کاهش میزان پیش سازها و شناورسازی به منظور حذف جلبک). اگر چه میزان مورد نیاز در مرحله پیش تصفیه بالا می باشد اما در برخی موارد مانند صاف سازی مستقیم و یا در محلهایی که ازن مورد نیاز کم باشد، گندزدایی اولیه، مناسب و مفید می باشد.بطورکلی مقدار مورد نیاز ازن جهت اهداف مختلف، متفاوت می باشد و در ابتدا نیاز است که اولویت تصفیه بوسیله ازن مشخص شود برای مثال مقدار ازن مورد نیاز جهت تقویت و تشدید انعقاد، متفاوت از مقدار لازم جهت حذف بو یا بعنوان حذف کننده مواد آلی و میکروارگانیسم های بیماری زا بوده و همچنین توجه کافی به مواد آلی موجود در پسآب و فاضلاب شود، زیرا این مواد، ازن بسیار زیادی نیاز دارند و از طرف دیگر کارآییراندمانهای حذف را نیز تا حد زیادی تحت تأثیر قرار داده و باعث کاهش کارآیی می شوند. یکی دیگر از پیامدهایی که در کاربرد ازن در مرحله پیش تصفیه با آن روبرو هستیم احتمال تشکیل مواد جهش زا و سرطانزای ثانویه می باشد. این مسئله هنگامی اتفاق می افتد که غلظتهای بالایی از مواد آلی موجود باشد. تشکیل مواد جهش زا در حالتی که نسبت ازن به مواد آلی پایین تر باشد به حداکثر مقدار خود می رسد بنابراین لازم است که از افزایش و تجمع مواد در پایین دست جریان جلوگیری کنیم.

کاربرد ازن قبل از صاف سازی:

افزودن قبل از صاف سازی  می تواند باعث کاهش ازن مورد نیاز شود زیرا مقداری از مواد ازن خواه، قبل از صاف

شدن در مراحل قبلی تصفیه، جداسازی می شوند. این امر بخصوص در مورد فرآیندهای متداول تصفیه مانند

ته نشینی و انعقاد واقعیت دارد. همچنین در مواردی که امکان حل شدن آهن و منگنز ته نشین شده در آب وجود دارد، کاربرد قبل از صاف سازی این مشکل را حل می کند.

کاربرد ازن بعد از صاف سازی:

در این حالت نیز بدلیل حذف بیشتر مواد ازن خواه در فرآیندهای قبلی تصفیه، میزان ازن مورد نیاز تا حد زیادی کاهش می یابد. بعلاوه فرآیند گندزدایی در این مرحله بهتر صورت می گیرد زیرا بسیاری از مواد معلق و مزاحم که باعث حفاظت عوامل بیماری زا در مقابل ماده گندزدا می شوند، در این مرحله وجود ندارند. بنابراینمی توان گفت که این محل یکی از بهترین محلها جهت انجام گندزدایی با حداکثر کارآیی می باشد. علاوه بر این، تأسیسات تماس دهنده ازن را بهتر می توان در این محل ایجاد کرد. علیرغم مزایای فراوان کاربرد ازن بعداز صاف سازی، وجود مواد جانبی قابل تجزیه بیولوژیک بعد از این مرحله وجود یک سیستم جهت حذف این مواد را قبل از دفع و یا ورود به سیستم توزیع الزامی می کند.در تصفیه فاضلاب بدلیل شرایط خاص و وجود انبوه مواد آلی در مراحل اولیه و حتی نزدیک به پایان تصفیه،بهترین محل جهت کاربرد ازن بعد از ته نشینی ثانویه می باشد. در این مرحله نیز باید توجه کافی به راهبریصحیح حوضهای ثانویه بشود تا مواد معلق و محلول موجود در پسآب به حداقل مقدار ممکن برسد و در نتیجه از ن زنی را کارآتر و موثرتر کند

مزایای اصلی گاز ازن به عنوان ضد عفونی کننده:

• بالا بودن قدرت اکسید کنندگی ( تا ۵۰ برابر قوی تر از کلر)
• تاثیر گذاری بر طیف گسترده ای از میکروارگانیزمها شامل میکروبها، باکتری ها (تا ۳۱۲۵ برابر سریعتر از کلر) و ویروسها (۱۰۰۰-۶۰۰ برابر سریعتر از کلر)
• بالا بودن سرعت و قدرتازن نسبت به «کلر» و «هیپوکلریت ها»
• تخریب جلبکها، قارچها، کپک ها، هاگ، حذف بو های عرق و اوره و…
• کاهش تعمیرات استخر: مواد شیمیایی قوی (کلر، جوش شیرین) دیواره های داخلی استخر را تجزیه می کنند.
• اکسیداسیون مواد معدنی نظیر آهن، منگنز و انعقاد جامدات محلول برای خالص نگهداشتن آب.
• کاهش ۷۰ تا ۹۰ درصدی در استفاده از مواد شیمیایی و عدم سوزش در بینی و چشم.
• استریل کننده وسیع الطیف.
• قابلیت استفاده در محیط های باز و مرطوب
• pH آب را تغییر نمی دهد.

صفحات مرتبط: ازن چیست، ازن ژنراتور، تصفیه آب، تصفیه فاضلاب

صفحات مرتبط:

انواع ازن ژنراتور، ازن چیست؟، مزایای ازن ژنراتورهای آردا، حذف ویروس و باکتری